Kính thưa các thầy cô giáo, cùng toàn thể các em học sinh thân mến!
Chúng ta vừa được nghỉ tết dương lịch và chỉ còn 2 tuần nữa là đến Tết Nguyên đán rồi. Các em có thích Tết không? À, cô thấy bạn nào cũng thích Tết vì Tết chúng ta có quần áo mới này, được xum vầy gia đình, được đi chơi, được mừng tuổi và nhận được biết bao lời chúc tốt đẹp nữa đúng không nào?
Các em thân mến, khi nói về Tết ông cha ta có câu:
“Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ
Cây nêu tràng pháo bánh chưng xanh”
Những ngày giáp tết trời bỗng se se lạnh nhưng mà đó là cái lạnh báo hiệu một mùa xuân ấm áp đang về. Tết nguyên Đán hay còn gọi là Tết Cả, Tết Ta, Tết Âm lịch hoặc Tết Cổ truyền, là dịp lễ quan trọng và thiêng liêng đối với mỗi con người Việt Nam chúng ta. Tết về đánh dấu cho một năm cũ đã qua và khởi đầu cho một năm mới sắp đến đầy hứa hẹn. Bên cạnh đó, Tết là dịp để chúng ta tưởng nhớ đến tổ tiên, nguồn cội và tình thân. Một số phong tục ngày Tết của chúng ta như: Đưa và rước ông táo vào ngày 23 và 30 tháng chạp, Gói bánh chưng ở miền Bắc và bánh tét ở miền Nam, bày mâm ngũ quả để cúng ông bà tổ tiên, Đón giao thừa giữa năm cũ và năm mới….
Trong dịp tết cổ truyền Việt Nam, trên mâm cúng gia tiên của bất kỳ gia đình nào cũng không thể thiếu một thứ bánh đậm đà bản sắc dân tộc Việt nam đó là món bánh chưng xanh. Bánh chưng xanh có từ đâu và vì sao bánh chưng xanh lại được đặt trân trọng trên bàn thờ trong ngày tết như vậy? Cô sẽ giới thiệu với các em qua cuốn sách “Sự tích - bánh chưng, bánh dày ” được nhà xuất bản Mỹ Thuật cho ra mắt bạn đọc năm 2017.
Ngày xưa ở nước ta, trong số các con của Vua Hùng Vương thứ 6 có một hoàng tử là Lang Liêu. Các hoàng tử khác đều văn hay võ giỏi, nhưng đều không thích lao động chân tay, chỉ riêng có hoàng tử Lang Liêu là chăm chỉ và yêu thích trồng trọt.
Khi vua Hùng đã già yếu, muốn kén chọn người kế vị, Vua phán truyền “Đến ngày hội lớn đầu năm, ai tìm được của ngon vật lạ nhất đem đến để ta tế trời, đất thì được truyền ngôi”.
Các hoàng tử đua nhau lên rừng xuống biển tìm của ngon vật lạ, riêng hoàng tử Lang Liêu nghĩ mình sẽ dâng vua cha sản vật từ chính đồng quê của mình. Chàng cùng vợ con chăm sóc cho cánh đồng lúa quê hương. Lang Liêu chợt nghĩ” Không gì có thể thay thế được lúa gạo, trời tròn, đất vuông. Chàng cùng mọi người chuẩn bị lá dong, gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn và gói thành 1 thứ bánh vuông, bọc lá xanh. Mọi người cùng nhau mang gạo nếp giã nhuyễn và nặn thành 1 thứ bánh mịn màng, cẩn thận cho từng cái bánh”.
Ngày hội lớn đầu năm đã đến, mọi người nô nức mang sản vật mà mình đã chuẩn bị để dâng lên vua cha. Các hoàng tử mang của ngon vật lạ các nơi về đông đủ. Bên cạnh những thứ đó, lễ vật của Lang Liêu lại rất đơn giản. Nhưng sau khi nghe Lang Liêu tâu trình về cách làm và ý nghĩa của hai loại bánh. Vua bèn chọn lễ vật Lang Liêu dâng để tế trời đất và đặt tên cho bánh hình vuông là bánh chưng và bánh hình tròn là bánh dày. Ông cũng chọn Lang Liêu là người nối ngôi báu. Từ đó nhân dân ta có tục gói bánh chưng và giã bánh dày trong dịp tết, chọn những cái ngon nhất đẹp nhất bày lên bàn thờ cúng tổ tiên.
Bên cạnh đó, bánh chưng, bánh dày còn mang những ý nghĩa sâu xa về vũ trụ, nhân sinh. Theo dân gian, bánh chưng hình vuông, có góc cạnh, hình khối cụ thể thuộc âm, tượng trưng cho đất. Bánh dày hình tròn không có góc cạnh thuộc dương, tượng trưng cho trời nên phải màu trắng. Còn theo tín ngưỡng phồn thực dân gian thì bánh chưng, bánh dầy còn mang ý nghĩa của sự sinh sôi, nảy nở.
Nếu như trước kia, bánh chưng, bánh dày chỉ được gói, được làm trong những dịp lễ Tết, vào ngày giỗ tổ hay khi gia đình có cỗ lớn, thì bây giờ, ở nhiều nơi, nhất là ở những đô thị hiện đại, bánh chưng, bánh dày đã trở thành một thứ hàng quà, được bán hàng ngày phục vụ nhu cầu ẩm thực của người dân, nó được coi như một loại bánh để ăn chơi, có khi là ăn quà sáng, quà chiều, có khi là món ăn dùng trong những dịp cưới xin, giỗ chạp.
Bánh chưng bánh giầy đã trở thành một nét văn hóa, một món ăn truyền thống lâu đời ở Việt Nam. Mỗi khi tết đến xuân về trong tâm thức của người Việt, bánh chưng bánh giầy là nhắc nhở chúng ta về truyền thống hiếu kính, truyền thống uống nước nhớ nguồn thể hiện sự biết ơn trời đất đã cho mưa thuận gió hòa để mùa màng bội thu. Đem lại cuộc sống ấm no cho con người. Nét độc đáo này đã góp phần làm đẹp hình ảnh người Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế. Dù ai xa quê cũng mong được về nhà bên nồi bánh chưng trong dịp giao thừa đón năm mới.
Để hiểu rõ hơn về cuốn sách “Sự tích - bánh chưng, bánh dày” các em hãy đến thư viện và tìm đọc cuốn sách nhé. Buổi tuyên truyền giới thiệu sách đến đây xin được khép lại. Kính chúc thầy cô giáo và các con học sinh đón một tuần học mới tràn đầy niềm vui và thật nhiều sức khỏe!
Hẹn gặp lại thầy cô giáo và các em học sinh trong buổi giới thiệu sách tháng sau!